"გზააბნეული მოყვასი" და გულგრილი საზოგადოება-- ილია ჭავჭავაძის მოთხრობიდან "სარჩობელაზედ"

გაკვეთილის გეგმა ქართულ ენასა და   ლიტერატურაში

IX  კლასი

რიცხვი-   1. 06.2017.

მასწავლებელი:  ინგა მიქელაძე

გაკვეთილის თემა	,,გზააბნეული მოყვასი’’ და გულგრილი საზოგადოება  ილია ჭავჭავაძის მოთხრობის ,,სარჩობელაზედ „  მიხედვით
საგანი	ქართული ენა და ლიტერატურა
მასწავლებლის სახელი,გვარი	ინგა მიქელაძე
დრო	90 წუთი
სწავლების საფეხური / კლასი	II საფეხური; IX კლასი;
მოსწავლეთა პროფილი	14 მოსწავლე; სსსმ  არ არის კლასში.
სამოდელო გაკვეთილის ტიპთან შესაბამისობა	პრობლემაზე ორიენტირებული გაკვეთილი
სასწავლო მიზნები	მოსწავლეები შეძლებენ ილია ჭავჭავაძის მოთხრობის ,,სარჩ                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             ობელაზედ“  პრობლემის გააზრებას, განზოგადებასა და ავტორის მიზანდასახულობის ამოხსნას ; შეძლებენ პრიორიტეტული პრობლემის იდენტიფიცირებას, მის ანალიზსა და გადაჭრის ალტერნატიული გზების მოძიებას; დაუკავშირებენ თანამედროვეობას; შეეცდებიან მიღებული ცოდნის ახალ სიტუაციაში გამოყენებას.
ესგ-თან კონკრეტული კლასის მისაღწევ შედეგებთან შესაბამისობა	ქართ.IX.1.მოსწავლე ისმენს და წარმოადგენს  აუდიტორიის წინაშე სხვადასხვა თვალსაზრისებს სადავო ან პრობლემურ საკითხზე. ·         პრობლემურ საკითხებზე ზეპირი მოხსენების მომზადებისას ითვალისწინებს კონკრეტული აუდიტორიის სოციალ-კულტურულ ინტერესებს, ცოდნას... ·         იყენებს არგუმენტაციის სხვადასხვა ფორმას... ·         მსჯელობისას იყენებს ციტატებს საინფორმაციო წყაროებიდან და მხატვრული ტექსტებიდან, სხვადასხვა ფაქტობრივ და სტატისტიკურ მონაცემებს...  ·         ამოიცნობს ზეპირ მოხსენებაში პრობლემურ საკითხთან დაკავშირებით  გამოთქმულ თვალსაზრისსა და არგუმენტებს და აფასებს, რამდენად დამაჯერებელი და ეფექტურია არგუმენტაცია; ·         ისმენს სხვების მოსაზრებებს მის მიერ დასმულ პრობლემასთან დაკავშირებით და ეთანხმება/ არ ეთანხმება, ითვალისწინებს/ არ ითვალისწინებს მათ სათანადო არგუმენტაციითა და ეთიკის ნორმების დაცვით. ქართ.IX. 5. მოსწავლე იყენებს დისკუსიისა და კამათის სტრატეგიებს. ·                           წინასწარ ეცნობა აუდიტორიას, შეადგენს გამოსვლის გეგმას, ქმნის როლურ ტექსტს, გადის რეპეტიციას, ამოწმებს რეგლამენტს.. ·                           აუდიტორიის ყურადღების მობილიზაციისათვის ადეკვატურად იყენებს ინტერვალს მეტყველებაში, ხმის დონეებს, სხეულის ენას,... ·                           ოპერატიულად რეაგირებს აუდიტორიის  რეაქციაზე, ამყარებს და აზუსტებს საჭირო არგუმენტებს, შეაქვს განმარტებები. ·                           ითვალისწინებს დისკუსიისა და  კამათის მონაწილეთა შესაძლო არგუმენტებს და ამზადებს შესაბამის პასუხებს. ·                           საპირისპირო  არგუმენტების მოსმენისას ჩაინიშნავს ძირითადსა და მთავარს, რასაც შემდგომში იყენებს კონტრარგუმენტებისათვის. ·                           აუდიტორიის დასაინტერესებლად იყენებს სხავადასხვა საშყალებას (ვიზუალური მასალის გამოყენება, ემოციური წიარსვლები...)
მოსწავლეთა წინარე ცოდნა	მოსწავლეებმა იციან ტექსტი,პრობლემის  გამოკვეთა,განზოგადება,არგუმენტირება და  გადაჭრის გზების ძიება.
ორგანიზების ფორმები	საკლასო; ჯგუფური.
მეთოდები	გონებრივი იერიში; Case-Stady მეთოდი ; მინიდისკუსია.
გაკვეთილის მსვლელობა/საკლა სო მენეჯმენტი	A ფაზა-  აქტივობა 1. კლასის ორგანიზება;                              (2 წთ) აქტივობა 2. სლაიდების საშუალებით გაკვეთილის მიზნის გაცნობა;                                                                           ( 8 წთ)  აქტივობა 3.  გონებრივი იერიში 1.      იდეების გენერირება:  რამდენიმე  წინადადებით გამოხატონ ნაწარმოებში ,,სარჩობელაზედ’’ წამოჭრილი პრობლემა, რომელიც მუდმივად იძლევა დიალოგის საშუალებას  და აქტუალურია ყველა ეპოქისათვის; 2.      იდეების გამოხშირვა :   გადავხაზავთ იმ პრობლემებს  , რომლებიც არ შეესაბამება საგაკვეთილო მიზანს. 3.      იდეის გამოკვეთა: მაღალი ქულით შევაფასოთ ის პრობლემა, რომელიც შეესაბამება გაკვეთილის მიზანს და დღეს აქტუალურია.                                                                                                                      ( 10 წთ)  B ფაზა-   აქტივობა 4.                                                (25 წთ) Case-Stady მეთოდი -პრობლემის იდენტიფიცირება, ანალიზი, სინთეზი, პრობლემის გადაჭრის განსხვავებული გზის პოვნა და მისი მართებულობის დასაბუთება; 1. ვყოფ ჯგუფებად ფერადი ბარათების მიხედვით; 2.  აირჩევენ ბარათებს : 1-ლი ჯგუფი: როგორ გახდებიან ,,გზააბნეული მოყვასები’’ საზოგადოების ღირსეული წევრები? მე-2 ჯგუფი: რა გზით არის შესაძლებელი საზოგადოების  გულგრილობის დაძლევა? 3. ჯგუფის წევრებს ვავალებ , დაწერონ პერსონაჟებთან დაკავშირებული პრობლემა; გაიაზრონ მათი  დატვირთვა; მოძებნონ შესაბამისი ინფორმაცია და არგუმენტები ტექსტიდან; გამოყონ პრიორიტეტული. 4.      გადაიტანონ ფლიფჩარტებზე   სქემის სახით :   პერსონაჟის მხატვრული სახე/როგორ რეაგირებდა პერსონაჟი(საზოგადოება) წყვეტდა მის წინაშე არსებულ პრობლემას? / ლიტერატურული პარალელები/ თანამედროვე საზოგადოების დამოკიდებულება და  პრობლემის გადაჭრის გზა.   აქტივობა 5.    ჯგუფების მიერ შესრულებული სამუშაოს წარმოდგენა. (15 წთ) აქტივობა 6 .  მინიდისკუსია -                                      ( 20 წთ)  ჯგუფებს ვსთხოვ, პრობლემის გადაჭრის ერთმანეთის მიერ წარმოდგენილ გზებზე გამოთქვან  აზრი,გამოხატონ თავიანთი დამოკიდებულება და დაასაბუთონ.   C ფაზა- აქტივობა 5 .  შეჯამება :                                             (5 წთ)  მოსწავლეებს ვთხოვ, კედელზე გაკრულ ფლიფჩარტზე ,,დასკვნისათვის“ დაწერონ პრობლემის გადაჭრის გზები.          აქტივობა 6. შეფასება:                                             (4 წთ)                       ა) მოსწავლეთა ჯგუფში მუშაობის შეფასება;                      ბ) მოსწავლეთა დისკუსიაში მონაწილეობის                       შეფასება;                      გ) პრეზენტაციის შეფასება;                      დ)  მოსწავლეთა  თვითშეფასება    საშინაო დავალება:                                                     /1 წთ/ 1.       ესე : ,,ერთი უპატრონო ბავშვის გადარჩენა სამყაროს გადარჩენის ტოლფასია“  (ოთარ ჭილაძე) 2.       შთაბეჭდილება:  როგორ გავაგრძელებდი ილია  ჭავჭავაძის მოთხრობას ,,სარჩობელაზედ’’.
სასწავლო რესურსები	სლაიდშოუ, ფლიჩარტები,მარკერები,ფერადი ფურცლები.
შეფასება და თვითშეფასება	განმავითარებელი კომენტარი; მოსწავლეთა   განმსაზღვრელი შეფასება:  ჯგუფური მუშაობის შეფასების რუბრიკა. დისკუსიის შეფასების სქემა. მოსწავლეთა თვითშეფასება.
მასწავლებლის თვითშეფასება	მასწავლებლის თვითშეფასება: ღია დაბოლოებიანი შეკითხვები.
შედეგი	მოსწავლეები იაზრებენ  ნაწარმოების პერსონაჟების  ფსიქოლოგიურ პორტრეტებს; აზოგადებენ და ხსნიან ავტორის  ჩანაფიქრს; განუმტკიცდებათ  ცოდნის ტრანსფერის, პრობლემის გადაჭრის, კრიტიკული აზროვნებისა  და სწავლის სწავლის უნარ-ჩვევები.

ღირსების პრობლემა რეზო ინანიშვილის ნოველიდან "ფრთხებიან ყვავები დამბაჩის ხმაზე"

გაკვეთილის გეგმა ქართულ ენასა და   ლიტერატურაში

                                             VIII კლასი

რიცხვი------- 06. 06. 2018.  ---------------------------

მასწავლებელი:  ინგა მიქელაძე

გაკვეთილის თემა	ღირსების  პრობლემა რევაზ ინანიშვილის ნოველის ,,ფრთხებიან ყვავები დამბაჩის ხმაზე?“ მიხედვით
საგანი	ქართული ენა და ლიტერატურა
მასწავლებლის სახელი, გვარი	ინგა მიქელაძე
დრო	45 წუთი
სწავლების საფეხური / კლასი	II  საფეხური; VIII  კლასი;
მოსწავლეთა პროფილი	19 მოსწავლე;
სამოდელო გაკვეთილის ტიპთან შესაბამისობა	პრობლემაზე ორიენტირებული გაკვეთილი
სასწავლო მიზნები	მოსწავლეები შეძლებენ ნაწარმოების პერსონაჟების    მხატვრული სახეების გააზრებას, განაზოგადებენ და ამოხსნიან ავტორისეულ  ჩანაფიქრს;  შეძლებენ პრობლემის გადაჭრის სხვადასხვა ალტერნატივის შემუშავებას, მართებულობის დასაბუთებას და საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებას.
ესგ-თან კონკრეტული კლასის მისაღწევ შედეგებთან შესაბამისობა	მიმართულება: კითხვა ქართ. VIII. 5. მოსწავლე კითხულობს ტექსტებს, რომლებიც შეიცავენ გარკვეული თვალსაზრისს ან მსჯელობას კონკრეტულ საკითხებზე და გამოხატავს საკუთარ დამოკიდებულებას წაკითხულის მიმართ.    ·         ამოიცნობს და გააანსაზღვრავს პრობლემურ საკითხებს წაკითხულ ტექსტში; ·         საკუთარ გამოცდილებაზე დაყრდნობით განიხილავს ტექსტში წამოჭრილ საკვანძო საკითხს; ·         არკვევს ტექსტში დასმული პრობლემის გამომწვევ მიზეზებს; ·         პოულობს სადისკუსიო პრობლემის გადაჭრის ალტერნატიულ ვარიანტებს; ·         მოიძიებს არგუმენტებს სადავო საკითხის გადაწყვეტის თითოეული ვარიანტის მხარდასაჭერად; ·         გამოხატავს საკუთარ დამოკიდებულებას ტექსტში ასახული ზნეობრივ-ეთიკური პრობლემების მიმართ. ·          ქართ. VIII .  6. მოსწავლე აანალიზებს  ტექსტის შესაბამისობას კონკრეტულ მიზანსა და აუდიტორიასთან. ·         მსჯელობს, რამდენად შეესაბამება ტექსტის სტრუქტურა მიზანს; ·         მსჯელობს, რა საშუალებით ახდენს გავლენას ავტორი კონკრეტულ აუდიტორიაზე და როგორ ქმნის განწყობას; ·         ავტორისეული მიზნის გათვალისწინებით მსჯელობს პერსონაჟთა დახასიათების ხერხებზე; ·         მსჯელობს იმაზე, თუ რამდენად უწყობს ხელს სხვადასხვა მხატვრული დეტალი ძირითადი იდეის წარმოჩენას.    ·         ქართ. VIII.  7.მოსწავლე აანალიზებს  ნაწარმოების ფუნქციონირების მნიშვნელოვან ასპექტებს. ·         მიმოიხილავს ნაწარმოებში აღწერილ ადგილს, დროს, ახასიათებს კულტურულ-სოციალურ გარემოს; ·         აკავშირებს ამ ფაქტორებს ნაწარმოების შინაარსთან; ·         საუბრობს, თუ როგორ მოქმედებს კონტექსტური ფაქტორები პრობლემის არსის  გაგებასა და მისი გადაჭრის გზებზე. ·         ქართ.VIII.  8. მოსწავლე იყენებს ენობრივი მახასიათებლების ცოდნას ტექსტების სტრუქტურის ასახსნელად. ·         ამოიცნობს მხატვრულ ხერხებს, რომლებიც ტექსტს ეფექტურს და სასიამოვნოს ხდის (მაგ: სახე-სიმბოლოები, ალეგორია, მეტაფორა ...) ·         ამოიცნობს ავტორის მიერ მიზნობრივად გამოყენებულ ლექსიკას ( არქაიზმები ,ნეოლოგიზმები, ბარბარიზმები...) ·         მიმართულება: ზეპირმეტყველება ·         ქართ. VIII. 1. მოსწავლე ისმენს მსჯელობას კონკრეტულ      საკითხებზე და წარმოადგენს საკუთარ თვალსაზრისს აუდიტორიის წინაშე. ·         სვამს კონკრეტულ საკითხს და ისმენს სხვების აზრს ამ საკითხთან დაკავშირებით; ·         მსჯელობს სათანადო არგუმენტაციის მოხმობით და თანამიმდევრულად ავითარებს თავის მოსაზრებას; ·         მსჯელობიდან გამოაქვს ადეკვატური დასკვნა; ·         საკუთარი მოსაზრების გასამყარებლად იყენებს ციტატებს საინფორმაციო წყაროებიდან, სხვადასხვა ფაქტს, ფრაგმენტებს ინტერვიუდან... ·         ქართ. VIII.  2.მოსწავლე ისმენს და აფასებს ორატორის გამოსვლას საკომუნიკაციო ამოცანისა და აუდიტორიის გათვალისწინებით. ·         ისმენს და კრიტიკულად  აფასებს, რამდენად შეესაბამება სხვების  მიერ გამოყენებული ენობრივ-სტილისტური  საშუალებები მსჯელობისას გადმოცემულ შეფასებებს, დამოკიდებულებებსა და დასკვნებს; ·         ქართ. VIII.4.აუდიტორიის წინაშე გამოსვლამდე  წინასწარ ამზადებს  და სათანადო სიტუაციებში იყენებს დამხმარე  (ვიზუალურ, ელექტრონულ, მუსიკალურ...)მასალას; ·         აუდიტორიის გათვალისწინებთ მოამზადებს კონკრეტულ  ტექსტს  და მსმენელთა ყურადღების მისაპყრობად იყენებს სხვადასხვა  ხერხს (იუმორი, ანეკდოტი...) ·         მიმართულება: წერა ·           ქართ. VIII. 1 წერილობით გადმოსცემს  საკუთარ თვალსაზრისს, მსჯელობს კონკრეტულ საკითხზე სათანადო არგუმენტაციის მოხმობით.           .ფაქტებზე, სტატისტიკურ მონაცემებზე, სხვადასხვა წყაროებზე  დაყრდნობით განსაზღვრავს პრობლემას, წერილობით აყალიბებს მოსაზრებას, შეარჩევს ამ მოსაზრების  გამამტკიცებელ არგუმენტებს;            .გამოხატავს  და წერილობით აყალიბებს პირად განცდებსა და განწყობაზე  დამყარებულ შთაბეჭდილებებს;             . ცხოვრებისეულ და ლიტერატურულ გამოცდილებაზე დაყრდნობით აყალიბებს საკუთარ  შეხედულებას  პრობლემურ საკითხთან დაკავშირებით.
მოსწავლეთა წინარე ცოდნა	მოსწავლეებმა იციან ტექსტი, პრობლემის  გამოკვეთა, განზოგადება, არგუმენტირება და  გადაჭრის გზების ძიება.
ორგანიზების ფორმები	საკლასო; ჯგუფური.
მეთოდები	გონებრივი იერიში; Case-problem (შემთხვევა-პრობლემა) მეთოდი ; მინიდისკუსია.
გაკვეთილის მსვლელობა/საკლა სო მენეჯმენტი	A ფაზა-  აქტივობა 1. კლასის ორგანიზება;                              (1 წთ) აქტივობა 2. სლაიდების საშუალებით გაკვეთილის მიზნის გაცნობა;                                                                           ( 4წთ)  აქტივობა 3.  მოლოდინი და საფრთხე 1.       მასწავლებელი დაფაზე ჩამოწერს პერსონაჟებს და მოსწავლეებს სთხოვს გამოკვეთონ თითოეულთან დაკავშირებული პრობლემა.    (  5 წთ) 2.      T სქემის  საფუძველზე მოსწავლეები მასწავლებლის მითითებით  სხვადასხვა ფერის წებოვან სტიკერებზე წერენ ღირსებასთან დაკავშირებულ მოლოდინებსა და საფრთხეებს ; შემდეგ მიაკრავენ ფორმატზე, სადაც დახატულია გემი და ტალღები, გემის აფრის ირგვლივ მიაკრავენ მოლოდინებს და ტალღებზე-- საფრთხეს.  B ფაზა-   აქტივობა 4.                                                (15წთ) Case-problem მეთოდი -მკაფიოდ წარმოჩენილი პრობლემის ანალიზი, სინთეზი, პრობლემის გადაჭრის სხვადასხვა ალტერნატივის შემუშავება, მართებულობის დასაბუთება და საბოლოო გადაწყვეტილების მიღება. 1.კლასი დაყოფილია ჯგუფებად ფერადი ბარათების მიხედვით; 2.  აირჩევენ ბარათებს : ვიტგენშტეინი, გენერალი ნაუმოვი, გენერლის თანმხლები ქალი, ავტორი და მხ. სამკაულები. 3. ჯგუფის წევრებს ვავალებ, დააკვირდნენ დეტალებს, დაწერონ პერსონაჟთან დაკავშირებული პრობლემა; გაიაზრონ მისი დატვირთვა; მოძებნონ შესაბამისი ინფორმაცია და არგუმენტები ტექსტიდან; გამოიკვლიონ კონფლიქტის მიზეზი--პოლუსი კეთილშობილებისა და  პრიმიტიული თავხედობა. 3.      გადაიტანონ ფლიფჩარტებზე   სქემის სახით :   პერსონაჟი/მხატვრული სახე/რეალობა( როგორ რეაგირებდა პერსონაჟი/წყვეტდა მის წინაშე არსებულ პრობლემას. )ავტორის პოზიცია /ჩვენი პოზიცია/ პრობლემის გადაჭრის გზა; მხატვრული სამკაულები.   აქტივობა 6.    ჯგუფების მიერ შესრულებული სამუშაოს წარმოდგენა. (12 წთ) აქტივობა 7.  მინიდისკუსია -                                      (13 წთ)  ჯგუფებს ვთხოვ, პრობლემის გადაჭრის ერთმანეთის მიერ წარმოდგენილ თვალსაზრისზე გამოთქვან  აზრი, გამოხატონ თავიანთი დამოკიდებულება მწერლის მიერ მოწოდებული   ეპიგრაფის ,,ვიტგენშტეინი--რუსული თავადური გვარი ( ამჟამად გამქრალი)...“დატვირთვის შესახებ. რატომ დაუპირისპირა ავტორმა ერთმანეთს ღირსება და უღირსობა ? პოზიციები დაასაბუთონ.   C ფაზა- აქტივობა 8. შეჯამება :                                             (3 წთ)  მოსწავლეებს ვთხოვ, შეავსონ კედელზე გაკრული  ,,მოლოდინების გემი“, ჩამოხსნან ის მოლოდინი და საფრთხე, რომელიც არ გამართლდა, მიაკრან მათ მიერ მუშაობის პროცესში აღმოჩენილი ახალი მოლოდინები და საფრთხეები,  (რთული ვითარებიდან გამოსავალი გზები). რა როლს ასრულებს არისტოკრატიული აღზრდა  ღირსეული   პიროვნების  ჩამოყალიბებაში.  როგორ ესმით თავდაჭერილობა, კეთილშობილება, სიმამაცე, სულგრძელობა, რა დატვირთვა აქვს სიმბოლოს ,,ყვავი“ ნოველაში? რატომ  განიცდის ავტორი ვიტგენშტეინების გაქრობას? როგორ გამოიყენებენ  მიღებულ ცოდნას ცხოვრებაში.                                                  აქტივობა 6. შეფასება:                                             (1 წთ)                       ა) მოსწავლეთა ჯგუფში მუშაობის შეფასება;                      ბ) მოსწავლეთა დისკუსიაში მონაწილეობის                       შეფასება;                      გ) პრეზენტაციის შეფასება;                      დ)  მოსწავლეთა  თვითშეფასება    საშინაო დავალება:                                                     /1 წთ/ 1.       ესე : როგორ მესმის ღირსების პრობლემა( რევაზ ინანიშვილის ნოველიდან ,,ფრთხებიან ყვავები დამბაჩის ხმაზე?“)
სასწავლო რესურსები	სლაიდშოუ, ფლიჩარტები, მარკერები, ფერადი ფურცლები.
შეფასება და თვითშეფასება	განმავითარებელი კომენტარი; მოსწავლეთა   განმსაზღვრელი შეფასება:  ჯგუფური მუშაობის შეფასების რუბრიკა. დისკუსიის შეფასების სქემა. მოსწავლეთა თვითშეფასება.
შედეგი	მოსწავლეები იაზრებენ  ნაწარმოების პერსონაჟების,  როგორც ადამიანების, ფსიქოლოგიურ პორტრეტებს; აზოგადებენ და ხსნიან რევაზ ინანიშვილის ჩანაფიქრს( რატომ ანიჭებს მწერალი უპირატესობას   კეთილშობილებას?).განუმტკიცდებათ  ცოდნის ტრანსფერის  უნარი (პარალელი: რვა პრინციპი არისტოკრატიული აღზრდის  შესახებ(ვირტუალური სივრცე)) ; პრობლემის  გადაჭრის, კრიტიკული აზროვნებისა  და სწავლის უნარ-ჩვევები.